Ağaç Halkalarının Önemi

Ağaç halkası deyip de geçmemek lazım. Ağaç halkaları incelendiğinde sadece ağaçların yaşını değil, iklim tarihimiz ve geleceğimiz hakkında öğrenebileceğimiz çok şey var. Bu özellik ışık tuttuğu değerli bilgiler sebebiyle ağaçların faydalarından biri olarak karşımıza çıkıyor.

Ağaçların yıllık büyüme halkalarını inceleyen (Dendrokronoloji) bilim insanları yani dendrolog (ağaç bilimci) eski hazineleri keşfeden arkeologlar gibidir. Büyük keşifler peşinde olmasalar da, onlarda insanlık için farklı hazineleri bulmaktalar.

Arkansas Üniversitesi Ağaç Halkaları Laboratuvarı Müdürü David Stahle, pek çok ağacın her yıl yeni, tanımlanabilir bir halka geliştirdiğini söylüyor ve ekliyor:

Doğru koşullar altında, her halkanın genişliği, değişen sıcaklık veya yağışla doğrudan ilişkilidir. Bir bölgedeki ağaçların davranışı ile bu parametrelerden biri arasındaki ilişkiyi kurduktan sonra, dendrologlar, bilimsel araçların ve hatta el yazısının ortaya çıkmasından çok uzun zaman önce iklim koşullarını tahmin edebilirler. Ağaç halkalarını sayarak ve ölçerek, kuraklığın muhtemel başlama ve bitme zamanı hakkında bilgi edinmekte mümkündür.

Ağaç halkaları ve NASA yaklaşımı

NASA‘nın iklim üzerine çalışmalarının yer aldığı bir yazıda ise;

Pencereden bakarsanız, şu anda yağmurlu mu yoksa güneşli mi olduğunu söyleyebilirsiniz, ancak bu bölgenizin iklimi hakkında çok fazla bir şey ifade etmiyor; size sadece hava durumu ile ilgili bir şeyler söylüyordur. Fakat, arka bahçenizdeki o büyük ağaç, on yıllardır ayrıntılı bir iklim kaydı tutmaktadır.

Ağaçlar yüzlerce, hatta bazen binlerce yıl yaşayabilir. Bu uzun ömür boyunca, bir ağaç çeşitli çevresel koşullarla karşılaşabilir: bol yağışlı yıllar, kurak yıllar, soğuk yıllar, sıcak yıllar, erken donlar, orman yangınları ve daha da fazlası.

Bir ağaç kütüğünü daha önce gördüyseniz, kütüğün orta kısmında bir dizi eş merkezli halka olduğunu fark etmişsinizdir. Bu halkalar bize ağacın kaç yaşında olduğunu ve ağacın hayatının her yılında nasıl bir hava olduğunu söyleyebilirler. Açık renkli halkalar ilkbahar ve yaz aylarını, koyu renkli halkalar yaz sonunda ve sonbaharı temsil eder. Bir açık renkli halka artı bir koyu renkli halka ağacın ömrünün bir yılına eşittir.

Ağaçlar, yağmur ve sıcaklık gibi yerel iklim koşullarına duyarlı olduklarından, bilim insanlarına geçmişte o bölgenin yerel iklimi hakkında bazı bilgiler verir. Örneğin, ağaç halkaları genellikle ılık ve yağışlı yıllarda daha da büyür ve ılıman ve kurak olduğunda yıllar içinde daha incedir. Ağaç kuraklık gibi stresli koşullar yaşadıysa, ağaç o yıllarda zorlukla büyüyebilir.

Eski İskoç Ağaç Halkalarında, İklim, Politika ve Hayatta Kalma Gizlenmiş!

Eski ağaç halkalarını ve arşiv belgelerini kullanarak, tarihçiler ve iklim bilimcileri 1690’larda İskoçya’da aşırı soğuk bir dönemi keşfettiler. Bu soğuk, tarımı yok etti, nüfusun yüzde 15’ini öldürdü. Araştırmacılar, çalışmalarında son 750 yılın en soğuk on yılı içerisinde olduğu gösterilen bölümün muhtemelen uzak volkanik patlamalardan kaynaklandığını söylüyorlar.

Araştırmacılar topladıkları ağaç halkalarının genişliğine ve yoğunluğuna dayanarak, 1695-1704’ün 750 yıl içinde İskoçya’nın en soğuk on yılı olduğunu gösterdiler. Bu, kuzey yarımkürenin büyük kısmının, 1800’lere kadar yüzyıllarca soğuk sıcaklıkların norm olduğu Küçük Buz Çağı denilen kavramda gerçekleşti. “Bundan önce soğuk olduğunu biliyorduk. Şimdi tam olarak ne kadar soğuk olduğunu anlıyoruz ”dedi.

Araştırmacılar, soğukların çoklu büyük volkanik patlamalarla yakından çakıştığını söylüyorlar. Önceki araştırmacılar, 1693 ve 1695’te muhtemelen tropik bölgelerde bir yerde meydana gelen püskürmelerden kaynaklı buz çekirdeklerinde volkanik parçacıklar tanımladılar. Bunlar güneş ışığını saptırır ve patlamadan uzaktaki sıcaklıkları yıllarca düşürebilir. Bu nedenle araştırmacılar, patlamaların İskoçya ve diğer kuzey yarım küre ülkelerini aynı anda vuran soğuk havayı açıklayacağına inanıyor.

Kaynak: How tree rings help teach us about our climate, – Tree rings provide snapshots of Earth’s past climate, – In Ancient Scottish Tree Rings, a Cautionary Tale on Climate, Politics and Survival –